Schenken aandelen werk-BV – eerst de holding splitsen

Bij een bedrijfsopvolging is vaak het doel de onderneming over te dragen aan de volgende generatie. Als er sprake is van een holdingstructuur, dan bezit de holding de aandelen in de werkmaatschappij, ofwel de werk-BV. In deze werk-BV bevindt zich de onderneming.
Via een verkoop, het schenken van aandelen of een combinatie van beide kunnen de aandelen in de werk-BV bij de volgende generatie terecht komen. Maar, het rechtstreeks schenken van aandelen in de werk-BV door de holding leidt tot belastingheffing. Dit nadeel moet en kan ook worden voorkomen! Via een tussenstap kan de schenking alsnog fiscaal gunstig plaatsvinden. Hoe werkt dat bij een holdingstructuur?

Twee belangrijke fiscale faciliteiten bij bedrijfsopvolging

Allereerst nog even kort samengevat de twee belangrijke faciliteiten bij het schenken van aandelen (zie ook mijn eerdere blogs):

1. Doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting
Bij het voldoen aan de voorwaarden vindt er geen heffing in box 2 plaats in de inkomstenbelasting. De belastingclaim wordt doorgeschoven.

2. Bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting (-en erfbelasting)
Bij het voldoen aan de voorwaarden vindt er geen heffing van schenkbelasting plaats. Het betreft een voorwaardelijke vrijstelling. Pas bij het voldoen aan de voorwaarden, waaronder het vijf jaar voortzetten van de onderneming (voortzettingseis), is er definitief geen schenkbelasting verschuldigd.

Belangrijk verschil tussen faciliteit inkomstenbelasting en schenkbelasting

Bij het schenken van aandelen in de werk-BV  door de holding (= indirecte schenking) is er een belangrijk verschil tussen de faciliteit in de inkomstenbelasting en die in de schenkbelasting:

GEEN doorschuiffaciliteit in inkomstenbelasting
De wetgever wil enkel de overdracht van direct door een natuurlijk persoon gehouden aandelen faciliteren. Dus de doorschuiffaciliteit is wel van toepassing als de aandeelhouder/ natuurlijk persoon zijn in privé gehouden aandelen in de holding zou schenken!

WEL de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting
De wetgever heeft expliciet goedgekeurd dat bij het schenken van aandelen in de werk-BV door de holding wel de faciliteit in de schenkbelasting van toepassing kan zijn.
Dit verschil met de inkomstenbelasting heeft in de literatuur al tot veel commentaar geleid.  

Juridische splitsing bij bedrijfsopvolging

STAPPENPLAN DOORSCHUIFFACILITEIT + BEDRIJFSOPVOLGINGSREGELING

Om toch zowel de doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting als de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting te kunnen verkrijgen, moeten de volgende stappen worden gezet.

SITUATIE A – 100% SCHENKEN AANDELEN


STAP 1 – Splitsing holding

De holding van de schenker bezit in veel gevallen naast de aandelen in de werk-BV ook onroerend goed, beleggingen en/of liquiditeiten. Schenking van alle aandelen in de holding betekent enerzijds het voldoen aan de voorwaarden voor een belastingvrije schenking. Anderzijds gaan dan ook het pand, beleggingen en liquiditeiten over naar de bedrijfsopvolger. En dat is meestal niet wenselijk.

Via een juridische afsplitsing kunnen de aandelen in de werk-BV worden afgesplitst naar een nieuwe holding. Na de juridische splitsing bezit de schenker dan 2 holdings.
Holding OUD
De holding bezit bijvoorbeeld het onroerend goed, beleggingen en de liquiditeiten. Deze holding wil de schenker zelf behouden en zorgt voor een prettige oude dag.
Holding NIEUW
Deze afgesplitste holding houdt de aandelen in de werk-BV.

STAP 2 – schenking 100% aandelen werk-BV

Na deze splitsing kan de schenker de direct in holding NIEUW (met de werk-BV) gehouden aandelen vanuit privé fiscaal gunstig schenken. Hij voldoet dan aan de voorwaarden van zowel de doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting als de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting. Uitgangspunt daarbij is dat dan ook aan alle andere voorwaarden van beide faciliteiten wordt voldaan.

In onderstaande figuur zijn de verschillende stappen weergegeven:
1. Vader heeft een holding met een werk-BV;

2. Vader splitst de aandelen in de werk-BV af naar holding NIEUW;

3. Vader schenkt de aandelen in de afgesplitste holding NIEUW met de werk-BV.

Kritiek bij schenken aandelen holding NIEUW: de bezitstermijn

In de literatuur wordt soms de vraag gesteld of bij het schenken van de aandelen in holding Nieuw wel wordt voldaan aan de bezitstermijn. Immers, de aandelen van de werk-BV worden op basis van de consolidatiegedachte toegerekend aan de holding. Maar, de holding bestaat als gevolg van de splitsing nog maar net en dus geen 5 jaar. Strikt genomen zou niet aan de bezitstermijn zijn voldaan. In de praktijk blijkt dat de belastingdienst hier verschillend mee om gaat.

Een alternatief zou zijn hetgeen bij de schenker moet achterblijven af te splitsen naar holding NIEUW. Holding OUD behoudt dan enkel de aandelen in werk-BV. Dan wordt wel voldaan aan de bezitstermijn, er vanuit gaande dat holding OUD de aandelen in werk-BV al langer dan vijf jaar in bezit heeft.

SITUATIE B – DEEL SCHENKEN AANDELEN + DEEL VERKOOP

Niet altijd is het wenselijk dat alle aandelen in de werk-BV via schenking fiscaal gunstig bij de toekomstige generatie terecht komen. Denkbaar is ook dat de schenker een deel wil schenken en een deel in de toekomst wenst te verkopen, waarvoor hij/zij liquide middelen ontvangt om prettig van te kunnen leven. Om dit te realiseren zijn vergelijkbare stappen nodig als hiervoor vermeld:

In onderstaand figuur zijn de volgende stappen weergegeven:
1. Ook hier is de uitgangssituatie dat vader een holding met een werk-BV heeft;

2. Vader splitst het te schenken deel af naar holding NIEUW;

3. Vader schenkt de aandelen in holding NIEUW met het deel in de werk-BV;

4. Vader behoudt het andere deel in de werk-BV via holding OUD.


Een toekomstige verkoop van de resterende 30% van de aandelen zal vanwege de deelnemingsvrijstelling onbelast zijn voor de vennootschapsbelasting.

Afsluiting

Door een juridische splitsing is een onbelaste schenking van aandelen in een werk-BV te realiseren voor zowel de inkomstenbelasting als de schenkbelasting. Uiteraard moet ook aan alle andere voorwaarden van beide faciliteiten zijn voldaan. Het is raadzaam om de voorgenomen schenking vooraf af te stemmen met de belastingdienst, om zo geen risico te lopen.

Wilt u meer weten over het schenken van aandelen en/of de juridische splitsing neem dan  vrijblijvend contact op: info@vormfiscaal.nl of telefoon 076 – 82 00 331 / 06 – 282 04 607.



Bedrijfsopvolging (BOR): schenken van aandelen (Deel 2)

Nadat in deel 1 de vraag is beantwoord of aandelen in de inkomstenbelasting belastingvrij kunnen worden geschonken, wordt nu de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting behandeld (BOR). Het is namelijk belangrijk om zowel de voorwaarden van de regeling in de inkomstenbelasting als de schenkbelasting goed in acht te nemen.

Vrijstelling schenkbelasting en de BOR
De schenkbelasting kent de zogenoemde bedrijfsopvolgingsregeling (BOR).  Op basis van deze regeling wordt onder voorwaarden het geschonken ondernemingsvermogen geheel of voor een aanzienlijk deel vrijgesteld voor de schenkbelasting (eenzelfde vrijstelling geldt bij vererving voor de erfbelasting).

Bedrijfsopvolging - BOR

Bij een schenking van aandelen in een B.V. waarin een onderneming wordt uitgeoefend, kan een beroep worden gedaan op de vrijstelling. Deze vrijstelling bedraagt:
– 100% tot een ondernemingsvermogen van €1.119.845 (2021);
– daarboven 83%.
Dit betekent dat als de schenking meer bedraagt dan € 1.119.845, hetgeen boven dit bedrag wordt geschonken voor 83% is vrijgesteld en 17% is belast.  Voor het belaste deel van 17% geldt uitstel van betaling voor de duur van maximaal tien jaren. Dit uitstel is rentedragend.

De vrijstelling van € 1.119.845 ziet toe op de schenking van een onderneming en niet op hetgeen een individuele verkrijger aan ondernemingsvermogen verkrijgt. Zijn er dus meerdere verkrijgers dan wordt de vrijstelling evenredig berekend.
Ook als de verkrijger een deel van de onderneming verkrijgt, geldt een evenredige verdeling van de 100%-vrijstelling van € 1.119.845.

Voorbeeld (vereenvoudigd) – schenking aandelen, waarde < 100% vrijstelling
Vader heeft 100% van de aandelen in zijn B.V. (100% ondernemingsvermogen). De waarde is € 800.000. Hij schenkt 40% van de aandelen aan zijn dochter.

Waarde schenking 40% x 800.000                                                   = 320.000
Vrijstelling                                                                                          = 320.000
Grondslag waarover schenkbelasting wordt berekend                              nihil

Voorbeeld (vereenvoudigd) – schenking aandelen, waarde > 100% vrijstelling
Vader heeft 100% van de aandelen in zijn B.V. (100% ondernemingsvermogen). De waarde is € 3.000.000. Hij schenkt 40% van de aandelen aan zijn dochter.

Waarde schenking 40% x 3.000.000                                                = 1.200.000
Vrijstelling 100%-deel: 40% x 1.119.845                                          =    447.938
Vrijstelling 83%-deel: 83% x (1.200.000 -/- 447.938)                       =    624.211
Grondslag waarover schenkbelasting wordt berekend                          127.851

Voorbeeld (vereenvoudigd) – meerdere verkrijgers
Vader schenkt de aandelen in zijn B.V. (100% ondernemingsvermogen) ter waarde van € 3.000.000 aan zijn zoon en dochter (ieder de helft).

Waarde schenking per verkrijger                                                          = 1.500.000
Vrijstelling 100%-deel: 50% x 1.119.845                                              =    559.923
Vrijstelling 83%-deel: 83% x (1.500.000 -/- 559.923)                           =    780.264
Grondslag waarover schenkbelasting wordt berekend                              159.813

Let op: in de voorbeelden is nog geen rekening gehouden met de aanmerkelijk belang-claim.

Voorwaardelijke vrijstelling schenkbelasting
De vrijstelling is op het moment van schenken nog geen definitieve vrijstelling. Het is een zogenoemde voorwaardelijke vrijstelling. Pas op het moment dat (na 5 jaar) aan de voorwaarden wordt voldaan is de vrijstelling definitief. Deze voorwaarden zien toe op de bezitseis en de voortzettingseis.

"CHANGE" & "CHANCE" concept

Bezitseis
De faciliteit geldt enkel als de schenker de aandelen minimaal 5 jaar in bezit heeft. Op deze wijze wenst de wetgever de continuïteit te waarborgen.

Voortzettingseis
De verkrijger (lees bedrijfsopvolger) moet de onderneming 5 jaar voortzetten en de aandelen 5 jaar in bezit houden.

Dus vijf jaar na de verkrijging van de aandelen en voortzetting van de onderneming is de vrijstelling schenkbelasting definitief.

Onderscheid ondernemings- en beleggingsvermogen
Evenals voor de faciliteit in de inkomstenbelasting geldt ook voor de schenkbelasting dat de faciliteit enkel van toepassing is als er ondernemingsvermogen wordt geschonken. Ook hier geldt de zogenoemde 5%-beleggingsmarge. Deze houdt in dat bij beleggingsvermogen een vrijstelling geldt van 5% van het ondernemingsvermogen.

Holding of werkmaatschappij
Voor de schenkbelasting geldt dat voor zowel een directe als een indirecte schenking de BOR van toepassing is. Direct betekent dat een natuurlijk persoon zijn rechtstreeks gehouden aandelen in een B.V. schenkt aan een natuurlijk persoon. Indirect houdt in dat aandelen in een werkmaatschappij worden geschonken door de holding van de natuurlijk persoon. Hierbij kan de verkrijger een natuurlijk persoon zijn of de holding / B.V. van deze verkrijgende natuurlijk persoon.

Zoals aangegeven in deel 1 van mijn artikel staat de mogelijkheid van een indirecte onbelaste schenking niet open voor de inkomstenbelasting. Immers, een indirecte schenking van aandelen in een werkmaatschappij leidt tot aanmerkelijkbelangheffing (26,9% in 2021). Om die reden zal een indirecte schenking van aandelen in een werkmaatschappij niet snel plaatsvinden.

Om een belaste indirecte schenking in de inkomstenbelasting te voorkomen zou een directe schenking van de aandelen in de holding met daaronder de werkmaatschappij kunnen plaatsvinden. Echter, in veel gevallen staan op de balans van de holding ook andere vermogensbestanddelen (bijv. pand, effecten, banksaldi), die de overdrager juist niet wil schenken. Een oplossing zou dan zijn om voorafgaand aan de schenking de holding juridisch te splitsen. Het gaat in het kader van deze blog te ver om hier op in te gaan.

Consolidatie
Veel aanmerkelijkbelanghouders hebben een holding met daaronder één of meerdere werk-B.V.’s, de zogenoemde holdingstructuur. Als de aandelen in de holding zouden worden geschonken, zou dit betekenen dat de BOR niet kan worden toegepast. Immers, een holding drijft geen materiële onderneming. Echter, voor toepassing van de BOR worden de bezittingen en schulden van de onderliggende B.V.’s toegerekend aan de holding (consolidatie).

Afsluiting
Ook voor de schenkbelasting kan de vraag of aandelen in een B.V. onder voorwaarden belastingvrij kunnen worden geschonken, bevestigend worden beantwoord.  Wees er wel bedacht op dat diverse voorwaarden voor toepassing van de doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting verschillen van die van de BOR in de schenkbelasting.

Tot slot merk ik op dat een schenking van aandelen in een bedrijfsopvolgingssituatie meestal veel tijd vergt. Het is daarom raadzaam tijdig met de opvolging te starten. Daarnaast is een schenking van aandelen niet alleen een fiscale aangelegenheid. Het is een samenspel van financiële, juridische en fiscale aspecten die goed op elkaar moeten worden afgestemd. Daarnaast dient ook het emotionele aspect niet te worden onderschat.

Heeft u vragen over een schenking van aandelen in het kader van een bedrijfsopvolging, neem dan vrijblijvend contact op met VormFiscaal.
(e-mail: bart@vormfiscaal.nl of tel. 076 82 00 331 / 06 282 04 607)

Kunt u aandelen in een B.V. belastingvrij schenken? (Deel 1)

1. Schenken van aandelen
U heeft een mooi bedrijf opgebouwd. Uw zoon of dochter werkt al jaren in de onderneming en is bekwaam om deze over te nemen. Via een bedrijfsopvolging wilt u de onderneming overdragen. Kunt u de aandelen schenken zonder belastingheffing?

Zowel de inkomstenbelasting als de schenkbelasting kent een fiscale faciliteit voor de schenking van aandelen. De voorwaarden hiervoor zijn niet hetzelfde. Bij een schenking van aandelen moet daarom goed met de voorwaarden van beide soorten belasting rekening worden gehouden. Hierna zal worden ingegaan op de faciliteit in de inkomstenbelasting. In een volgende blog wordt de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de schenkbelasting behandeld.

2. Doorschuifregeling in de inkomstenbelasting
Een (gedeeltelijke) schenking van aandelen in een B.V. is in beginsel belast in box 2 in de inkomstenbelasting. Dit betekent enerzijds dat de schenker geen of een lagere tegenprestatie in contanten ontvangt, maar anderzijds wel inkomstenbelasting zou moeten betalen. Een bedrijfsopvolging tijdens leven is dan niet aantrekkelijk en zou de continuïteit in gevaar kunnen brengen.

Om dit te voorkomen kent de inkomstenbelasting een doorschuiffaciliteit. Als voldaan wordt aan de voorwaarden hoeft niet te worden afgerekend over de overdrachtsprijs in box 2. De belastingclaim wordt doorgeschoven naar de verkrijger (lees: bedrijfsopvolger) en daarmee naar de (verre) toekomst. Om verzekerd te zijn dat de belastingclaim in stand blijft, wordt de verkrijgingsprijs van de schenker doorgeschoven naar de verkrijger. Als deze in de toekomst dan zijn aandelen zou verkopen, moet hij afrekenen over de werkelijke verkoopprijs minus de doorgeschoven verkrijgingsprijs.

Schenken aandelen

Voorbeeld
Vader houdt 100% van de aandelen in één B.V. Waarde aandelen 1.000.000 (volledig ondernemingsvermogen). Verkrijgingsprijs 18.000. Tarief box 2 = 26,25% (2020). Vader schenkt de aandelen in zijn B.V. aan zijn zoon.

Optie 1 – Afrekenen
Belasting in box 2 = (waarde aandelen -/- verkrijgingsprijs) x tarief box 2
Belasting in box 2 = (1.000.000 -/- 18.000) x 26,25% = 257.775
(= belast bij vader)

Optie 2 – Doorschuiven
Belasting in box 2 = nihil -> als gevolg van de doorschuiffaciliteit
(geen belasting bij vader)

Toekomstige verkoop na doorschuiving
Als de zoon als verkrijger / bedrijfsopvolger over 6 jaar zijn aandelen zou verkopen tegen een verkoopprijs van 1.500.000 dan ziet het plaatje er als volgt uit.
Belasting in box 2 = (waarde aandelen -/- verkrijgingsprijs) x tarief box 2
Belasting in box 2 = (1.500.000 -/- 18.000) x 26,25% = 389.025

Doordat op het moment van doorschuiving geen belasting is geheven, kan het bedrag van 389.025 als het ware worden gesplitst in een deel dat toeziet op de doorgeschoven claim eind 2020 van 257.775 (1.000.000 (-/- 18.000) x 26,25%) en een deel dat is ontstaan door de waardestijging na doorschuiving in de periode tussen 2020 en 2026 van 131.250 (500.000 x 26,25%)*.
*
Overigens wordt het tarief in box 2 vanaf 2021 26,9%, maar voor het rekenvoorbeeld is gemakshalve het huidige tarief van 26,25% aangehouden.

3. Voorwaarden
Om aandelen in een B.V. voor de inkomstenbelasting belastingvrij te kunnen schenken moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan:
– de B.V. moet een materiële onderneming drijven;
– de verkrijger is binnenlands belastingplichtig;
– de verkrijger is in de 36 maanden voorafgaand aan de schenking in dienstbetrekking bij de B.V.;
– de doorschuiving vindt plaats op gezamenlijk verzoek van de schenker en verkrijger.

3.1 Onderscheid ondernemings-en beleggingsvermogen
De doorschuifregeling geldt enkel voor ondernemingsvermogen. Over het beleggingsvermogen moet  worden afgerekend in box 2. Van het beleggingsvermogen mag overigens een klein deel als ondernemingsvermogen worden aangemerkt (= de zogenoemde beleggingsmarge, welke 5%  van de waarde in het economische verkeer van het ondernemingsvermogen bedraagt).

Om te beoordelen welke deel van de waarde van de aandelen is toe te rekenen aan het ondernemingsvermogen en welk deel aan het beleggingsvermogen zal op ieder vermogensbestanddeel van de B.V. (lees iedere balanspost) als het ware een etiket moeten worden geplakt met daarop ondernemingsvermogen of beleggingsvermogen.

VoorbeeldWaarde economische verkeer van alle aandelen in één B.V. is 500.000. Hiervan is 400.000 toe te rekenen aan het ondernemingsvermogen en 100.000 aan het beleggingsvermogen. Vader schenkt 100% van de aandelen aan zijn zoon, waarbij wordt voldaan aan de voorwaarden.

Het ondernemingsvermogen waarvoor de doorschuiffaciliteit geldt betreft dan 400.000 + 5% x 400.000 = 420.000. Over het beleggingsvermogen van 80.000 dient vader af te rekenen in box 2.

3.2 Werknemerseis
Een andere belangrijke voorwaarde is de 36-maandeneis. Dit houdt in dat de verkrijger onmiddellijk voorafgaand aan de schenking 36 maanden in dienstbetrekking moet zijn geweest bij de B.V. waarvan hij de aandelen krijgt geschonken (hierop zijn diverse verruimingen van toepassing o.a. bij een holdingstructuur).
Deze voorwaarde is gesteld om zo de het duurzame karakter tussen de schenker en verkrijger te garanderen. Aan het dienstverband worden overigens geen nadere eisen gesteld, zoals een minimum aantal uren.

??????????????????????????????

4. Geen bezits-en voortzettingsvereisten
De faciliteit in de inkomstenbelasting kent geen voorwaarden voor de lengte van de periode dat de schenker de aandelen in zijn bezit moet hebben of hoelang de verkrijger de aandelen/onderneming moet voortzetten. Deze zogenoemde bezits-en voortzettingseis wordt wel in de schenkbelasting (Successiewet) gesteld!

5. Holding of werkmaatschappij
Als er sprake is van een schenker met één B.V., zal een belastingvrije schenking van de aandelen in de meeste gevallen tot geen problemen leiden, mits aan de voorwaarden van de doorschuiffaciliteit wordt voldaan.

In veel gevallen is er echter sprake van een holdingstructuur, waarbij de holding de aandelen houdt in één of meer werkmaatschappijen.
Belangrijk is dat de doorschuiffaciliteit in de inkomstenbelasting enkel toeziet op de schenking van aandelen die een direct aandelenbezit vormen. Met andere woorden de aandelen die een natuurlijk persoon direct in zijn bezit heeft. Dus bij een holdingstructuur betekent dit dat de aandelen op het niveau van de holding moeten worden geschonken om voor de faciliteit in aanmerking te komen.
Als enkel de aandelen op het niveau van de werkmaatschappij worden geschonken geldt de doorschuiffaciliteit niet en moet er direct worden afgerekend in box 2. Immers, er worden dan indirect aandelen geschonken.

Om te bereiken dat aandelen in een holding (met daaronder de werkmaatschappij) kunnen worden geschonken, zal in sommige gevallen eerst een tussenstap moeten worden gemaakt. Hierbij wordt de huidige holding gesplitst in een deel dat achterblijft bij de schenker en een deel dat uiteindelijk bestemd is voor de bedrijfsopvolger. Dit kan worden bereikt via een juridische splitsing.

6. Afsluiting
Als voldaan wordt aan de voorwaarden voor de doorschuiffaciliteit kunnen aandelen in een B.V. voor de inkomstenbelasting belastingvrij worden geschonken. Op deze wijze kan op een fiscaal gunstige wijze de onderneming worden overgedragen naar de volgende generatie.

In mijn volgende blog ga ik in op de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de schenkbelasting. Samen met de faciliteit in de inkomstenbelasting ontstaat er dan een goed fiscaal overzicht.

Wilt u meer weten over de fiscale ins en outs van een schenking van aandelen dan staat VormFiscaal graag voor u klaar (e-mail: bart@vormfiscaal.nl of tel. 076 82 00 331 / 06 282 04 607).